De propositie is als aanbod geschreven, maar benoemt ook de hiervoor benodigde voorwaarden.
Deze propositie zal voor het interprovinciaal overlegorgaan (IPO), waarin alle provinciale besturen zitting hebben, leidraad zijn bij de uitwerking van het komende regeerakkoord en de nadere afspraken die hierover met het nieuwe kabinet worden gemaakt. De Unie van Waterschappen steunt de propositie en deze is ook afgestemd met de VNG. Provincies willen een belangrijke bijdrage leveren aan het oplossen van de stikstofproblematiek, natuurherstel en biodiversiteit en perspectief voor het landelijk gebied. Een dergelijke transitie slaagt alleen als deze in nauwe samenwerking tussen mensen in het gebied, Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten ontstaat. Belangrijke voorwaarden daarbij zijn onder meer langdurige beschikbaarheid van flexibel inzetbare middelen, landelijke regie en nadere afspraken over na te streven doelen. Deze aanpak is geen ‘quickwin’, maar vergt een andere manier van werken van alle overheden, een lange adem en aanspreekbaar zijn en elkaar aanspreken.
De formerende partijen lijken te koersen op een forse intensivering van de stikstofaanpak. De huidige stikstofaanpak loopt tegen zijn grenzen aan en provincies zeggen dat een dergelijke intensivering ook echt nodig is om tot oplossingen te komen en perspectief te geven aan het landelijk gebied.
Samenhangend aanpakken
Naast deze landelijke maatregelen kan met gebiedsgericht maatwerk nieuw perspectief ontstaan. Provincies kunnen als gebiedsregisseur daarbij een sleutelrol vervullen. Zij stellen gebiedsplannen op die - meer dan nu het geval is - meerdere opgaven in het landelijk gebied samenhangend aanpakken. Het gaat dan om stikstof, natuur, water en klimaat (landbouw en landgebruik). Op termijn verbinden, als dat slim is, met nog meer opgaven zoals bijvoorbeeld woningbouw, energietransitie en verstedelijking.
Provincies willen niet meerdere keren ‘langskomen’ in het gebied, maar zoveel mogelijk werk met werk maken. Dat is niet alleen handiger maar geeft ook veel meer duidelijkheid. Die duidelijkheid is broodnodig voor alle stakeholders. Bovendien is de problematiek in Zuid-Limburg anders dan in Zuid-Holland of Groningen. Provincies willen doen wat nodig is voor perspectief van het landelijk gebied.
Alles bij elkaar gaat het om een grote verandering in het landelijk gebied. Dat vraagt inzet van alle sectoren en is zeker niet gemakkelijk. De stikstof en natuuraanpak is bij deze grote verandering urgent en onontkoombaar en daarmee een vliegwiel voor deze transitie. De verandering die de Nederland voorstaat kan alleen slagen als voor de landbouw een duurzaam toekomstperspectief ontstaat.